Welkom bij Focus on Emotion.

Experiëntiële psychotherapie is de overkoepelende benaming voor alle humanistische therapieën en onderscheidt zich hiermee van psychodynamische therapie, cognitieve gedragstherapie en de systeemtherapie. In de experiëntiële of ervaringsgerichte benadering zijn we gericht op het contact maken met de eigen onderliggende ervaringsstroom en daar symboliseringen voor vinden. Een ervaring wordt dus gesymboliseerd, krijgt uitdrukking, er groeit een ‘gevoeld inzicht’ omtrent wat de cliënt bezighoudt. Dit besef overstijgt het louter rationele begrijpen of de cognitieve verklaring. Dit alles gebeurt in het nabijzijn van een begrijpende, meezoekende, aanvaardende, authentieke en ondersteunende andere. Veel aandacht gaat ook naar het ervaringsproces van de hulpverlener. Hij dient immers voeling te houden met wat er zich in zijn onderstroom aandient. Verder is de interactie mens-wereld een essentieel uitgangspunt (cliënt-therapeut, cliënt-context…). Centraal binnen de experiëntiële oriëntatie staat het procesdenken en de interactie met de innerlijke pool van het belevingsproces. Want het is daarvandaan dat veranderingsstappen onwillekeurig voortkomen. Veranderingsstappen ontstaan in het precies kunnen uitdrukken van wat in een beleving vervat zit. Hierdoor komen nieuwe aspecten van de beleving in beweging, ze komen in proces. Echte verandering kan niet zonder experiëntieel proces, dat een lichamelijk gevoeld proces is. Een gezond persoon kan leven met zijn belevingscomplexiteit. Dat wil zeggen de beleving niet wegduwen, negeren of eraan voorbij gaan, maar er in interactie mee komen en er een dialoog mee kunnen aangaan. Bovendien toont het proces van veranderingsstappen dat het lichaam een eigen, niet voorspelbare, orde van experiëntiële stappen heeft. Het lichaam heeft een eigen beweging en ontvouwt zich in de richting van wat meer passend is voor de persoon in kwestie; persoonlijke ontwikkeling dus. Dit is een natuurlijk streven, een gedrevenheid die teruggaat op fundamentele levensprocessen en heel creatief is. Het belevingsproces – met alle componenten die erin vervat zijn – wordt beschouwd als ‘wijzer’ dan enkel het rationele weten en als een betrouwbaar richtsnoer voor ons handelen. Het belevings- en emotieconcept overstijgt de controverse over het primaat van emotie of cognitie: de componenten zijn onafscheidelijk met elkaar verstrengeld. Rogers, C. accentueerde reeds in zijn publicaties de beleving (experience) als ‘experiëntieel weten uit de eerste hand’ tegenover meer ‘intellectueel-cognitieve’ vormen van kennen. Het is een fundamenteel fenomenologische kijk op hoe iemand zijn wereld ervaart. Gevoelens zijn hier emotioneel gekleurde belevingen, tezamen met de persoonlijke betekenis ervan en die verwijzen naar onderliggende cognitief-affectieve schema’s. Het zijn deze sterkere affectief gekleurde belevingen waar Rogers in therapie aandacht aan geeft. Gendlin, E. op zijn beurt werkte het concept van de beleving verder uit tot een proces van het concrete lijfelijk voelen en de affectieve betekenisverlening van de interactie tussen persoon en omgeving: de lichamelijk gevoelde wijze waarop je als persoon een situatie kent en voelt. Beleven is iets gewaarworden en gewaarworden wat dat ‘iets’ met jou doet, wat het voor jou betekent. Het resulteert in een lichamelijk doorleefde betekenis (felt meaning) of lichamelijk gevoelde zin (felt sense) omtrent een gebeurtenis of situatie. Lichaam en omgeving vormen één interactieproces. Beleven is een lichamelijk verankerd proces; het is een act van het zinvoelend, betekenisvoelend lichaam. Het is een gevoelsmatig weten dat direct toegankelijk is zonder dat men er woorden voor hoeft te hebben. Het is een voelen van het lichaam van binnen uit. Gendlin spreekt van een rechtstreeks gewaarworden van de grenszone tussen het bewuste en het onbewuste. Greenberg, L. en medewerkers gebruiken de term emotie voor het belevingsapparaat van de mens in brede zin waarin emotie, cognitie, motivatie en actie constituerende elementen zijn en vorm geven aan bepaalde ‘emotieschema’s’ die zowel aangepast als onaangepast kunnen zijn. De emotionele reacties die door dergelijke schema’s gegenereerd worden, zijn te vergelijken met wat door Rogers ‘organismisch ervaren’ en door Gendlin ‘gevoelde zin’ wordt genoemd. Deze emotieschema’s vormen de voornaamste focus van interventie en therapeutische verandering in Emotion-Focused Therapy. Naar: Vanaerschot, G. en Lietaer, G.(2008). Het beleven als centrale focus. In: Lietaer, G. e.a. (red), Handboek gesprektherapie, (pp 29-48). Utrecht: De Tijdstroom. De belangrijkste experiëntiële hoofdstromingen zijn bij Focus on emotion vertegenwoordigd: de Cliëntgerichte Psychotherapie, de Focusing Oriented psychotherapie, de Existentiële Psychotherapie. Deze vinden hun integratie in de Emotion-Focused Therapy. EFT is in de meerjarige opleidingen geïntegreerd in de respectievelijke programma’s.